راهنمای خرید و انتخاب تجهیزات تهویه مطبوع

یکی از سوالاتی که هنگام انتخاب و خرید چیلر می تواند برای کاربران پیش بیاید این است که چیلر هواخنک برای شرایط شما مناسب تر است یا آب خنک ؟ در این مقاله با بررسی چیلرهای آبی و هوایی از دو دیدگاه، تفاوت آنها را ذکر می کنیم. بعضی افراد بر این باورند که چیلر های هوا خنک، هوا را خنک می‌کنند و چیلر های آب خنک، آب را. اما واقعیت این است که خروجی تمام مدل های چیلر، آب خنک است. 
تفاوت چیلر هوایی و چیلر آبی از نظر نصب و راه اندازی

از جمله پارامترهایی که پس از خرید چیلر هوایی یا آبی باید هنگام نصب و راه اندازی آنها رعایت شود، به شرح زیرند:

• ابعاد و اندازه: ابعاد کندانسور چیلر هوایی بزرگ تر از چیلر آبی است، چراکه برای جریان هوا، پره های آلومینیومی و فن های مینی چیلر به سطح انتقال حرارت بزرگ تری نیاز دارند. اما کندانسور چیلر آب خنک می تواند همان عمل انتقال حرارت را با اندازه بسیار کوچک تری مدیریت کند. اندازه کندانسور تعیین می کند که ابعاد چیلر هوایی بزرگ تر از چیلر آبی است.
• محل نصب: چیلر هواخنک نیازمند قرارگیری در اماکن باز است، از این رو گرمای خروجی آن در فضای باز تخلیه می شود. اگر هوای گرم در اطراف چیلر باقی بماند، عملکرد آن به تدریج کاهش می یابد. در مقابل، چیلر آبی در موتورخانه نصب می شود و نیازی به تهویه ندارد، چراکه گرمای آب کندانسور در برج خنک کننده تخلیه می شود.
• لوله کشی و اتصالات: برای نصب یک چیلر هوا خنک، فقط کافی است که لوله کشی چیلر انجام شود اما در مورد چیلر آب خنک باید دو مرحله دیگر یعنی نصب برج خنک کننده و اتصال کندانسور چیلر به برج نیز صورت بگیرد.

تفاوت چیلر آبی و چیلر هوایی از نظر تعمیر و نگهداری

روشن است که عملکرد چیلر بدون تعمیر و نگهداری مناسب آن کاهش می یابد. بنابراین تمیز کردن کندانسور اهمیت زیادی دارد و اگر سطح انتقال حرارت کندانسور کثیف باشد، منجر به کاهش عملکرد چیلر خواهد شد. در مورد چیلر آب خنک، به سادگی نمی توان دید که آیا مشکلی در کندانسور وجود دارد یا خیر. به عبارت دیگر، تمیز کردن کندانسور چیلر آب خنک نیاز به اسیدشویی حرفه ای دارد و کار چندان ساده ای نیست. از این رو می توان گفت قیمت چیلر آبی پس از نصب به دلیل هزینه نگهداری بالاتر آن، بیشتر است. اما گرد و غبار روی کندانسور در یک چیلر هوا خنک قابل دیدن است. در نتیجه شما به راحتی می توانید متوجه شوید که چه زمانی برای تمیز کردن آن مناسب است. تمیز کردن کندانسور چیلر هوایی بسیار آسان است، زیرا فقط باید به صورت سالیانه آلودگی آن را با آب و مواد شوینده مناسب پاک کنید.

برج خنک کننده نوعی مبدل حرارتی است که عمل خنک کردن آب در گردش کندانسور سیستم های تهویه مطبوعی مثل چیلر، فرآیندهای صنعتی، نیروگاه‌ ها، پالایشگاه‌ها و صنایع مختلف را انجام می دهد. با توجه به مصرف آب در این تجهیزات و با در نظر گرفتن معضل کمبود آب در ایران که اقلیم نسبتا خشکی دارد، یکی از موضوعات چالش برانگیز در استفاده از برج های خنک کننده مدار باز یا تر، میزان آب مصرفی آن ها و بررسی عوامل موثر در اتلاف آب است که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم.
اتلاف آب در کولینگ تاور
میزان مصرف آب یک برج خنک کننده به سه دسته اتلاف تبخیری (Evaporative Lost)، اتلاف زیرآب یا بلودان (Blow down) و اتلاف پرتاب قطرات آب در هوا (Drift Lost) تقسیم می شود. بخش عمده اتلاف آب به علت تبخیر و در وحله دوم زیرآب است و بخش کوچکی از آن هم به دلیل پرتاب قطرات آب اتفاق می افتد که در ادامه شرح می دهیم.
اتلاف زیرآب
بدیهی است که بعد از گذشت مدتی از فرایند تبخیر، غلظت املاح جامد آب در تشتک برج خنک کننده نیز بیشتر می شود. از این رو بخشی از آب داخل تشتک برج باید تخلیه و به جای آن آب جایگزین (make up) وارد شود تا غلظت رسوب و یون های موجود در آب ثابت باقی بماند. این نوع اتلاف را به اصطلاح زیرآب یا بلو دان می گویند.
برای کاهش میزان این نوع از اتلاف آب باید از آب بدون املاح یا آب با املاح کم استفاده کرد. برای این منظور می توان از سختی گیر یا آب شیرین کن در مسیر آب ورودی استفاده کرد.
اتلاف تبخیری
همانطور که گفتیم، عملکرد برج خنک کننده مدار باز بر اساس تبخیر سطحی آب است. از این رو میزان تبخیر آب، معادل توان خنک سازی دستگاه است و در صورت کاهش میزان تبخیر آب، توان خنک سازی دستگاه را کم کرده ایم. نکته ای که باید به آن توجه کنید این است که توان خنک کاری یا همان تبخیر باید مطابق با نیاز باشد و تبخیر اضافه انجام نگیرد. توجه کنید که با توجه به قیمت چیلر و برج خنک کننده و سایر تجهیزات تهویه مطبوع باید دقت کافی برای خرید آنها داشته باشید.
اتلاف پرتاب قطرات آب در هوا
یکی دیگر از عواملی که باعث اتلاف آب در کولینگ تاورها می شود، پاشش قطرات آب به بیرون از آن است. هنگامی که هوای خروجی از بالای سطوح خنک کننده با آب خروجی از نازل ها برخورد می کند، جهت قطرات در قسمت بالایی برج تغییر کرده و از دستگاه خارج می شود. برای کاهش این نوع اتلاف و مصرف آب در مسیر ورود و خروج هوا در کولینگ تاور از قطره گیر استفاده می شود.
همچنین باید مکان قرار گیری برج خنک کننده مورد توجه قرار گیرد و در موقعیتی نصب شود که حداقل میزان وزش باد را داشته باشد. چراکه وزش باد بیش از اندازه می تواند بامنجر به پرتاب بیشتر آب به بیرون شود.

مینی چیلر آپارتمانی به عنوان چیلر خانگی یا نمونه کوچک شده چیلر هوایی و با ظرفیت محدود (معمولا کمتر از 10 تن تبرید) شناخته می شود. این دستگاه ها در فضای بیرونی ساختمان مثل حیاط، بام یا تراس نصب می شوند. وظیفه مینی چیلر آپارتمانی، سرد و گرم کردن هوای محیط هایی با متراژ پایین (۱۰۰ تا ۵۰۰ متر به ازای هر مینی چیلر) می باشد.

مینی چیلر های آپارتمانی جزو چیلرهای تراکمی هستند که کندانسور آنها به صورت هوا خنک طراحی و تولید می گردند. همچنین در مینی چیلرهای آپارتمانی معمولا کمپرسور های اسکرال و حتی روتاری برای متراکم کردن ماده مبرد به کار رفته است.

نحوه سرد و گرم کردن مینی چیلر آپارتمانی

سرمایش و گرمایش مینی چیلر ها به وسیله سرد کردن آب (در تابستان) و گرم کردن آب (در زمستان) از طریق انرژی الکتریکی و پمپاژ آن به لوله های دستگاه های توزیع کننده هوای سرد و گرم مثل هواساز و فن کویل انجام می شود.
به علت هزینه کمتر مصرف گاز نسبت به برق، برای گرمایش در زمستان گاهی اوقات به جای نیروی برق، از گاز شهری نیز استفاده می شود (روفتاپ پکیج). به همین دلیل برای گرمایش تمام واحدهای آپارتمان از یک موتورخانه یا یک پکیج گرمایشی برای هر واحد به شکل مجزا استفاده می شود. پکیج یا بویلر، آب را گرم می کند و به لوله های فن کویل های داخل ساختمان می فرستند تا فرایند گرمایش هوای درون ساختمان توسط فن کویل ها در زمستان انجام شود.
مینی چیلرها به کانال کشی توزیع هوا نیاز ندارند و معمولا با لوله کشی آب به چند فن کویل وصل می شوند. آب سرد شده به وسیله پمپ به کویل های داخل فن کویل ها منتقل می شود و با دمیده شدن هوا از روی کویل ها به وسیله فن در تابستان، هوای سرد وارد فضای داخل ساختمان می شود. البته توجه کنید که هوا قبل از ورود به فیلتر فن کویل عبور کرده و تا حدودی تصفیه می‌شود.
معمولا برای تخمین ظرفیت چیلر یا مینی چیلر هر ساختمان در شرایط آب و هوایی مثل تهران، به ازای هر 100 متر مربع زیربنای مفید، حدود 4 تن تبرید ظرفیت برودت در نظر گرفته می شود. مثلا برای یک واحد 200 متری در تهران حدود 8 تن تبرید و برای یک ساختمان با زیربنای مفید 2000 متری، چیلر مرکزی با ظرفیت 80 تن تبرید مناسب است. توجه کنید که تجهیزات دیگری برای تهویه مطبوع از جمله ایرواشر نیز وجود دارند که در صورت تمایل به خرید ایرواشر باید با مشخصات فنی آن بیشتر آشنا شوید.

نحوه کار مینی چیلر آپارتمانی

مینی چیلرهای آپارتمانی مشابه تمام چیلرهای تراکمی بر اساس سیکل تبرید تراکمی (کارنو) کار می کنند که کمپرسور در آن بخار مبرد را متراکم کرده و فشار و دمای آن بالا می رود. سپس گرمای مبرد به واسطه کندانسور به هوای بیرون منتقل و تبدیل به مایع می شود. مایع خارج شده از کندانسور با عبور از شیر انبساط افت فشار زیادی پیدا می کند، طوری که قسمتی از مایع مبرد تبخیر می شود و دمای مبرد بیشتر کاهش می یابد. از این طریق مبرد سرد بخش ورودی به اواپراتور، جریان های آب عبوری را خنک کرده و پس از تبخیر دوباره به کمپرسور باز می گردد.

فن كويل بخشي از سيستم تهويه مطبوع است كه عمل سرمايش يا گرمايش محيط را با عبور هوا از روي كويل داراي آب سرد (در تابستان) و آب گرم (در زمستان) انجام مي دهد و هواي گرم يا سرد را در داخل فضاهاي ساختمان به گردش در مي ­آورد. در حالي كه هواساز هم يكي از تجهيزات تهويه مطبوع است كه با سيستم متفاوتي كار مي كند. در اين مقاله به مقايسه عملكرد هواساز و فن كويل مي پردازيم.

اگر تهویه مطبوع کافی در منزل یا محل کار خود ندارید، اکنون زمان آن است که برنامه ریزی های خود را برای خرید سیستم تهویه مطبوع جدید انجام دهید. اگر به هوای خنک فکر می کنید، چند گزینه دارید. از جمله یک کولر گازی ایستاده یا کولر گازی پرتابل. این سیستم ها در دهه گذشته به طور فزاینده ای محبوب شده اند، اما آیا کولر گازی های پرتابل ارزش خرید را دارند؟

کولر گازی پرتابل چگونه کار می کند؟

کولر گازی پرتابل مانند هر نوع کولر گازی دیگری، خواه یک واحد کولر گازی پنجره ای یا یک سیستم اسپلیت مرکزی، به خوبی کار می کند. مبرد شیمیایی از طریق یک سری لوله های سیم پیچی جریان می یابد و گرمای داخل خانه را جذب می کند. سپس گرما از طریق شیلنگ اگزوز خارج می شود. تفاوت اصلی این است که با کولر گازی پنجره ای، گرما توسط بخشی از واحد که از پنجره آویزان است آزاد می شود. برای کولرهای پرتابل، هوای گرم از طریق یک شیلنگ تک یا دوتایی که شبیه دریچه خشک کن انعطاف پذیر است، به بیرون هدایت می شود. یک واحد AC پرتابل معمولاً با یک شیلنگ و یک کیت پنجره ارائه می شود که به شما امکان می دهد سیستم تهویه را سریع و آسان راه اندازی کنید.

این یک تصور اشتباه است که سیستم های کولر گازی پرتابل را می توان به طور دلخواه به اتاق های مختلف منتقل کرد. به دلیل نیاز به خروج هوا از طریق پنجره، جابجایی یک واحد به اطراف نیاز به جابجایی دریچه خروجی آن نیز دارد. این کار با یک کیت پنجره ساده تر است، اما بسیاری از مردم آن را به راحتی حمل یک بخاری از اتاقی به اتاق دیگر نمی یابند.

مزایای کولر گازی پرتابل

• این سیستم به شما امکان دسترسی به پنجره‌هایتان را می‌دهد. برای آپارتمان‌هایی که تنها چند پنجره دارند، مسدود کردن تنها منبع نور طبیعی با یک واحد پنجره بزرگ آزاردهنده است. کولر گازی پرتابل همچنین به شما امکان انعطاف پذیری در مورد محل قرار دادن دستگاه برای کار با جریان ترافیک اتاقتان را می دهد.
• برای نصب کولر گازی پرتابل به هیچ کمکی نیاز ندارید - یا دوستی برای کمک به شما برای بلند کردن آن. اگر یک کیت پنجره دستی برای قرار دادن شیلنگ اگزوز با پنجره چند اینچی باز شده در محل خود تهیه کنید، حتی به ابزاری نیاز نخواهید داشت. تنها کاری که باید انجام دهید این است که آن را وصل کنید تا گرما را از بین ببرد.

مزایای کولر گازی پرتابل

• به طور کلی کارایی کمتری دارد. کولر گازی پرتابل اغلب BTU های بیشتری مصرف می کنند و بنابراین از برق بیشتری استفاده می کنند - تا فضای یک متر مربعی را به عنوان واحد پنجره خنک کنند. این احتمالاً به این دلیل است که آنها گرمای اتلاف را در داخل خانه به جای بیرون تولید می کنند و گرمای کلی بیشتری را برای واحد ایجاد می کنند. به عنوان مثال، یک واحد پنجره 10000 BTU 450 فوت مربع را خنک می کند، اما یک واحد AC پرتابل 10000 BTU تنها 300 فوت مربع را خنک می کند.
• سیستم های کولر گازی پرتابل تمام قسمت های کار خود را دقیقاً در همان اتاقی دارند که ممکن است بخواهید غذا بخورید یا تلویزیون تماشا کنید، بنابراین سطح سر و صدا ممکن است مختل شود. برای کمک به این کار، می‌توانید تنظیمات را برای کاهش سرعت فن تنظیم کنید، یا اگر شیلنگ اگزوز شما به اندازه کافی بلند است، می‌توانید دستگاه را به گوشه‌ای دورتر بچرخانید.

کولر آبی یکی از گزینه های مهم خانواده های ایرانی برای گذران فصل گرما در مناطق گرم و خشک است، دستگاهی که علاوه بر خنک کردن هوا کار تهویه هوا را هم به خوبی انجام می دهد. کولر آبی با سرمایش تبخیری یعنی تولید هوای خنک با تبخیر آب می تواند هوای گرم تابستان را به نوعی مطلوبتر و قابل تحمل تر کند. از همین رو این دستگاه سالهای زیادی است مورد استقبال قرار گرفته است.
مصرف انرژی کم، در دسترس بودن، نصب آسان و کم هزینه از مهمترین مزیت هایی است که باعث شده با وجود تولید محصولات مختلف خنک کننده هوا مانند انواع فن کویل و داکت اسپلیت، همچنان در صدر استقبال مصرف کنندگان باشد.

انواع کولر آبی

کولرهای آبی نیز مثل بسیاری دیگر از لوازم برقی و کاربردی انواع مختلفی دارد که شما می توانید با دریافت مشاوره از همکاران ما در سایت دماتجهیز مناسبترین و مقرون به صرفه ترین کولر آبی را متناسب با نیاز و بودجه خود خریداری کنید.

1. کولر آبی پرتابل یا متحرک

این کولرها که عمدتا برای فضاهای کوچک مورد استفاده قرار می گیرد قابلیت جابجایی دارند و مخزن آن به صورت دستی و در بازه های زمانی کوتاه بصورت دستی یا اتصال موقت به منبع آب وصل می شوند.

2. کولر آبی ثابت

  این کولرها در سایزهای مختلف بر روی پشت بام یا فضای بیرونی ساختمان نصب می شود، ابعاد بزرگتری نسبت به کولرهای پرتابل و متحرک دارد و باید به منبع آب ثابت متصل شود. این کولرها قابلیت جابجایی ندارند علاوه براینکه باید برای آن کانال کشی انجام داد. این کولرها بصورت معمولی و با پوشال یا پد سلولز هستند. نوع سلولزی آن بجای پوشال دارای پدهای سلولزی است.

از جمله مزایای کولرهای آبی سلولزی می توان به میزان خنک کنندگی بیشتر، جذب کمتر رسوب، ممانعت از انتقال ذرات و خنک کنندگی بیشتر نسبت به کولرهای آبی پوشالی اشاره کرد. کولر آبی با فن هوادهی پروانه ای یا آکسیال: این کولرها برخلاف کولر آبی ثابت جلوی پنجره نصب می شود تا هوادهی مستقیم باشد. از مزایای مهم و قابل توجه این کولرها این است که کانال کشی ندارد و قیمت آن به مراتب کمتر از کولرهای آبی رایج است.

کارکرد کولر آبی

کولرهای آبی با مصرف آب و تولید سرمایش تبخیری به خنک شدن هوا کمک می کنند. در واقع کولر با جذب گرمای هوا از آن برای تبخیر آب جریان یافته در کولر استفاده می کند، از همین رو هر چه ابعاد کولر بزرگتر و میزان آب در گردش کولر بیشتر باشد قدرت خنک کنندگی دستگاه هم به همان میزان افزایش می یابد. سرمایش تبخیری به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم است. سرمایش تبخیری مستقیم با میزان رطوبت هوای خنک شده نیز افزایش می یابد اما در سرمایش تبخیری غیرمستقیم میزان رطوبت هوای خنک شده تغییر نمی کند. کولرهای آبی معمول از نوع سرمایش تبخیری مستقیم هستند که رطوبت محیط را افزایش می دهند از همین رو این کولرهای برای مناطق شرجی مناسب نیست.

در کارکرد کولر آبی، ابتدا آب از طریق پمپ از تشتک به ناودان بالای پوشال یا سلولز کولر آبی هدایت می شود، پس از جاری شدن آب در بافت پوشال و مرطوب شدن آن، الکتروفن هوای گرم را از روی پوشالهای مرطوب عبور می دهد و از طریق کانال به فضای مورد نظر هدایت می کند.

راهکارهای مراقبتی

یکی از مهمترین دغدغه های مصرف کنندگان هنگام خرید کولر آبی رسوباتی است که به مرور زمان در تشتک و بدنه کولر دیده می شود که در صورت بی توجهی به رفع آن، با گذشت زمان با خرابی قطعات مکانیکی و الکترونیکی مثل خرابی پمپ، شناور، موتور و... مواجه می شود. از همین رو از بین بردن این رسوبات یکی از اقدامات مهمی است که در سرویس های سالانه دستگاه باید مورد توجه باشد.

از مهمترین اقداماتی که به عنوان راهکارهای رسوب زدا در کولرهای آبی مورد توجه است میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• استفاده از پد سلولزی کولر: بهترین راهکاری است که مانع رسوب گرفتن دستگاه می شود، گاهی نیز پیشنهاد این است که بجای پوشال از این پدها استفاده شود. این پدها با ساختار شبکه ای که دارند مانع تجمع رسوبات می شود.
• شوره گیر کولر آبی: این کار نیز یکی از روش های بسیار خوب برای رسوب زدایی از کولر آبی است. این شروه گیرها با فرمول خاص در درون آب و تشتک کولر قرار می گیرد و طی چندماه استفاده از کولر از رسوب گرفتن پوشال و بدنه کولر ممانعت می کند.
• استفاده از جوهر نمک یا مواد سفید کننده: در طول استفاده از کولر آبی می توان هر چند وقت یکبار از جوهر نمک یا سفیدکننده برای از بین بردن رسوبات استفاده کرد، نکته مهم در استفاده از این مواد استفاده از دستکش است چرا که این مواد شیمیایی برای پوست آسیب زا است.
• استفاده از محلول سرکه : این روش شاید به جهت بوی سرکه برای برخی خوشایند نباشد، اما یکی از راهکارهای ساده و خانگی است که می تواند کمک کند در بازه های زمانی کمتر یعنی در شرایطی که کولر رسوب زیادی به خود نگرفته استفاده کنید.
• تعویض مرتب آب کولر: این روش نیز اگرچه شاید مثل روش های دیگر نباشد و کمی زمان بر باشد اما راه حل ساده ای است که با تخلیه ماهیانه آب از کولر و تمیز کردن آن می تواند از تجمع رسوبات جلوگیری کند.